Analiza aktivnosti Cs137 u gljivama sa teritorije Srbije od černobiljskog akcidenta do današnjih dana

Abstract

Nakon akcidenta u nuklearnoj elektrani 'Lenjin', u periodu od trideset godina, u Institutu za primenu nuklearne energije - INEP, gamaspektrometrijski su određene koncentracije aktivnosti 137Cs u hiljadama uzoraka gljiva sakupljenim na teritoriji Srbije. Dobijeni rezultati statistički su obrađeni i predstavljeni u ovom radu. Poznato je da su gljive dobri bioindikatori zagađenja radioaktivnim supstancijama. Stepen usvajanja radiocezijuma zavisi od vrste gljive, ali i od metode njihove obrade (sušenje, mariniranje, salamurenje). Najviša koncentracija aktivnosti 137Cs izmerena je u uzorku smrčka 1986. godine i iznosila je 2390 Bqkg-1, dok su u toku 2015. godine izmerene koncentracije bile manje od 0,1 Bqkg-1. Tokom godina, koncentracije aktivnosti su očekivano opadale, ali se dešavalo da dođe i do izuzetka od ovog trenda, pa je u uzorku suvog vrganja sakupljenog 2002. godine izmerena vrednost od 1004 Bqkg-1.

Thousands of samples of wild mushrooms from the territory of Serbia were analyzed to determine activity concentrations of 137Cs by using gamma spectrometry in the Institute for the Application of Nuclear Energy – INEP, during the period of thirty years after the accident in nuclear power plant 'Lenin' in Chernobyl. Statistically analyzed results were presented in this work. It is known that mushrooms are good bioindicators of radioactive pollution. The level of radiocesium uptake depends on the mushrooms species, but also of their treatment (drying, marinating, pickling). The highest activity concentration was 2390 Bq kg-1 for 137Cs (fresh weight) in 1986 in Morchella conica, while activity concentrations 137Cs in samples collected 2015 were less than 0.1 Bq kg-1. As expected, activity concentrations of 137Cs in mushrooms decreased during the years, with some exceptions from this trend (e.g. activity concentration of 137Cs in Boletus edulis collected in 2002 was 1004 Bq kg-1 (dry weight)).